NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
44 - (999) حدثني
هارون بن سعيد
الأيلي. حدثنا
ابن وهب. أخبرني
عمرو عن بكير،
عن كريب، عن
ميمونة بنت
الحارث ؛ أنها
أعتقت وليدة
في زمان رسول
الله صلى الله
عليه وسلم.
فذكرت ذلك
لرسول الله
صلى الله عليه
وسلم. فقال:
"لو
أعطيتها
أخوالك، كان
أعظم لأجرك".
{44}
Bana Hârûn b. Said El-Eylî
rivayet etti. (Dediki): Bize İbnü Vehb rivayet etti. (Dediki): Bana Amr,
Bükeyr'den, o da Kureyb'den, o da Meymûne binti'l-Hâris'den naklen haber verdi,
ki
Meymûne Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) zamanında, bir câriye âzâd etmiş, de bunu Resûlullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e anmış. Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem)-.
«Onu dayılarına
verseydin sevabın için daha büyük bir şey olurdu.» buyurmuşlar.
İzah
Bu hadîsi Buhâri «Hibe»
bahsinde, Nesâî Kitabû'l -Itk»'da tahric etmişlerdir.
Velîde: Câriye,
demektir.
Nesâinin rivayetinde: «
Hz. Meymûne' nin kara bir cariyesi vardı.» denilmiştir.
Bâzı rivayetlerde
Resûlûllah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in Hz. Meymûne'ye: «Onu kız
kardeşlerine verseydin...» dediği bildirilmiştir.
Kaadı İyâz: «İhtimâl bu
rivayet (Dayılarına verseydin.) rivayetinden daha sahihtir. İmam Mâlik'in
(El-Muvattadaki rivayeti de bunu göstermektedir. Mezkûr rivayette (Onu iki kız
kardeşine verseydin...) buyurulmuştur.» diyor.
îmam Nevevi «Rivayetlerin hepsi sahihtir, aralarında
münâfaat yoktur. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bunların hepsini
söylemişdir.» demiştir.
İbni Battâl Bu hadisle
istidlal ederek, akrabaya yapılan hibenin köle azâd etmekten daha faziletli
olduğunu söylemiştir.
Tirmizî ile Nesâî ve
İmam Ahmed'in, Selmân b. Âmir' den merfû olarak rivayet ettikleri bir hadîs de
bu kavli te'yîd etmektedir. Mezkûr hadîsde:
«Yoksula verilen sadaka
yalnız sadakadır; akrabaya verilen ise hem sadaka hem şiledir.» buyurulmuştur.
Aynı hadisi îbni
Huzeyme iie İbni Hibbân dahi rivayet etmiş ve sahih olduğunu söylemişlerdir.
Yalnız Buhâri şârihi Aynî buradaki faziletin mutlak değil, fakir olmak şartıyla
mukayyed olduğunu söylüyor. Yâni akrabaya yapılan hibe, köle azadından efdal
olmak için, hibe edilen kimsenin fakir olması şarttır. Aksi takdirde köle azadı
daha faziletli olur. Çünkü köle azadının fazileti hakkında hadîs-i şerif vârid
olmuş;
Azâd edilen kölenin her
uzvuna mukaabil, azâd edenin bir uzvu cehennemden kurtulur...» buyurulmuştur.
Maamâfih İmam MâIik'den bir rivayete göre akrabaya verilen sadaka köle
azadından efdaldır. Hak olan şudur ki: Bu mes'ele hâle göre değişir.